สรุปย่อ การอุทธรณ์คำสั่งทางปกครอง ระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณ์คำสั่งทางปกครอง และสิทธิการฟ้องคดีกรณีแจ้งผลการพิจารณาอุทธรณ์เมื่อพ้นระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณ์แล้ว

สรุปย่อ การอุทธรณ์คำสั่งทางปกครอง ระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณ์คำสั่งทางปกครอง และสิทธิการฟ้องคดีกรณีแจ้งผลการพิจารณาอุทธรณ์เมื่อพ้นระยะเวลาการพิจารณาอุทธรณ์แล้ว

✅ การอุทธรณ์คําสั่งทางปกครองเป็นขั้นตอนหรือวิธีการสําหรับการแก้ไขความเดือดร้อนหรือเสียหายก่อนฟ้องคดีต่อศาลปกครอง หากคู่กรณีหรือผู้อยู่ภายใต้บังคับของคําสั่งทางปกครองมิได้ดําเนินการดังกล่าวก่อน ย่อมไม่มีสิทธิฟ้องคดี

✅ ในกรณีที่ไม่มีกฎหมายกําหนดขั้นตอนอุทธรณ์ภายในฝ่ายปกครองไว้เป็นการเฉพาะ จะต้องนํา พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใช้บังคับ โดยให้คู่กรณีอุทธรณ์คําสั่งทางปกครองต่อเจ้าหน้าที่ผู้ทําคําสั่งภายใน 15 วันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งคําสั่ง

✅ เมื่อเจ้าหน้าที่ผู้ทําคําสั่งทางปกครองได้รับคําอุทธรณ์แล้ว ต้องพิจารณาคําอุทธรณ์ให้แล้วเสร็จภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับอุทธรณ์

✅ ในกรณีที่เห็นด้วยกับคําอุทธรณ์ไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วนก็ให้ดําเนินการเปลี่ยนแปลงคําสั่งทางปกครอง ภายในกําหนดเวลาดังกล่าว

✅ แต่ถ้าไม่เห็นด้วย ก็ให้เร่งรายงานความเห็นพร้อมเหตุผลไปยังผู้มีอํานาจพิจารณาอุทธรณ์ภายในกําหนดเวลาดังกล่าว

✅ ผู้มีอํานาจพิจารณาอุทธรณ์จะต้องพิจารณาคําอุทธรณ์ให้แล้วเสร็จภายใน 30 วันนับแต่วันที่ตนได้รับรายงาน

✅ ถ้ามีเหตุจําเป็นไม่อาจพิจารณาให้แล้วเสร็จ ภายในระยะเวลาดังกล่าว โดยมีหนังสือแจ้งให้ผู้อุทธรณ์ทราบก่อนครบกําหนดเวลา จะทําให้ระยะเวลาพิจารณาอุทธรณ์ขยายออกไปได้ไม่เกิน 30 วันนับแต่วันที่ครบกําหนดเวลาดังกล่าว ตามมาตรา 44 และมาตรา 45 แห่ง พ.ร.บ. วิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

📍แต่หากไม่แจ้งเหตุจําเป็นให้ผู้อุทธรณ์ทราบ ย่อมก่อให้เกิดสิทธิต่อผู้อุทธรณ์คือ

(1) วันที่ครบ 60 วัน เป็นวันที่ผู้อุทธรณ์ได้ดําเนินการแก้ไขความเดือดร้อนหรือเสียหายครบตามขั้นตอนหรือวิธีการที่กฎหมายกําหนดไว้แล้ว ตามมาตรา 42 วรรคสอง แห่ง พ.ร.บ.จัดตั้งศาลปกครองฯ พ.ศ.2542

(2) ผู้อุทธรณ์มีสิทธิฟ้องคดีต่อศาลปกครองได้ภายในกําหนดระยะเวลา 90 วันนับแต่วันที่รู้หรือควรรู้ถึง เหตุแห่งการฟ้องคดี ตามมาตรา 49 แห่ง พ.ร.บ. จัดตั้งศาลปกครองฯ โดยสิทธิแห่งการฟ้องคดีเริ่มนับตั้งแต่วันที่ 61 เป็นต้นไป

(3) หากพ้นระยะเวลาพิจารณาอุทธรณ์ไปแล้ว แต่ผู้มีอํานาจพิจารณาอุทธรณ์ได้มีหนังสือแจ้งผลการพิจารณาอุทธรณ์ให้ผู้อุทธรณ์ทราบภายหลัง ถือว่าคําวินิจฉัยอุทธรณ์ดังกล่าว “เป็นคําสั่งทางปกครองที่เกิดขึ้นใหม่” ผู้อุทธรณ์จึงมีสิทธินําคดีมาฟ้องขอให้เพิกถอนคําสั่งทางปกครองนั้นได้ภายในระยะเวลาการฟ้องคดี

(4) แม้คําฟ้องจะไม่ระบุขอให้ศาลเพิกถอนคําวินิจฉัยอุทธรณ์ก็ตาม ศาลปกครองก็มีอํานาจที่จะรับคําฟ้องไว้พิจารณาโดยวินิจฉัยว่าคําวินิจฉัยอุทธรณ์ชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ และคําสั่งให้ชดใช้ค่าสินไหมทดแทนชอบด้วยกฎหมายหรือไม่

(รายละเอียดโปรดดูจากคําพิพากษาศาลปกครองสูงสุดที่ อ.1571/2559)